OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİİ

SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI
Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı
veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity
Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, toplulaştırılmış
veriler için ise Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması (SITC Rev.3, Standart
International Trade Classification) kullanılmaktadır.

Otomotiv Sektörü, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 78. bölümde
tanımlanmıştır. SITC sınıflandırılmasının detaylarına Türkiye İstatistik Kurumunun Web
Sitesinden ulaşılabilir.
Armonize Sistem göre Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P) esas alınarak
oluşturulan otomotiv sektörü ürün tanımları ise aşağıdaki verilmektedir.
GTİP Kodu: Ürün tanımı
Ana Sanayi;
8701: Traktörler
8702: otobüs, minibüs, midibüs
8703: Binek otomobiller
8704: Kamyon, kamyonet
Yan Sanayi;
4011: Kauçuktan yeni dış lastikler:
4012: Kauçuktan sırt geçirilmiş veya kullanılmış dış lastikler
4013: Kauçuktan iç lastikler:
401699: 87.01 ila 87.05 pozisyonlarındaki motorlu araçlar için kauçuk parçalar
681320: Amyant içeren fren balataları
681381: Amyant içermeyen fren balataları
7007: Emniyet camları
700910 : Dikiz aynaları
8407: İçten yanmalı motorlar
8408 : Dizel ve yarı dizel motorlar
8409: Motorların aksam ve parçaları
841330: İçten yanmalı pistonlu motorlar için yakıt, yağ veya soğutma pompaları
841520 : Klimalar
842123, 842131: Filtreler
8482 : Rulmanlar
8483 : Transmisyon milleri ve kranklar
8484 : Contalar
8507 : Aküler
8511: Ateşleme cihazları
8512: Aydınlatma ve işaret cihazları
8706 : 87.01 ila 87.05 Pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtlar için şasiler
8707: 87.01 ila 87.05 Pozisyonlarında yer alan motorlu taşıtların karoserileri
870810: Tamponlar ve bunların aksam ve parçaları

870821: Emniyet kemerleri
870829: Karoseri aksamı
870830: Frenler ve servo – frenler ve bunların aksam ve parçaları
870840: Vites kutuları ve bunların aksam ve parçaları
870850: Diferansiyelli hareket ettirici akslar
870870:Tekerlekler ve bunların aksam, parça ve aksesuarı
870880: Suspansiyon sistemleri ve bunların aksam ve parçaları (amortisörler dahil)
870891: Radyatörler ve bunların aksam ve parçaları
870892: Egzoz susturucuları ve egzoz boruları; bunların aksam ve parçaları
870894: Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları ve direksiyon kutuları
870895: Hava ile şişmeli hava yastıkları
870899:Diğer aksam ve parçalar
9104:Taşıtların alet tabloları için saatler
940120: Motorlu taşıtlarda kullanılan türden oturmaya mahsus mobilyalar

Çalışmalarımız Hakkında Bilgiler

İhracat nasıl yapılır sorusuna bizim verdiğimiz cevaplara ise aşağıdaki linklerden ulaşabilir ve detaylı bilgi için telefon numaramızdan bizi arayabilirsiniz.

Yaptığımız ihracat çalışmaları hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için Dijital Pazarlama ile İhracat Nasıl Arttırılır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Yaptığımız ihracat çalışmaları ve sonuçlarını gerçek bir hikaye üzerinden anlattığımız Sıfırdan ihracat nasıl yapılır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

İhracat paketlerimiz hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için İhracata Giriş Paketleri başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

İhracat hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için Yurt dışına ihracat nasıl yapılır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

OTOMOTİV ANA SANAYİ
Türkiye’de Üretim
Oto ana ve yan sanayi, günümüzde Türkiye imalat sanayinin lokomotif sektörlerinden
biridir. Oto ana ve yan sanayi aynı zamanda savunma sanayi ve gemi inşa sanayinin de
altyapısını oluşturmaktadır. Günümüzde Türkiye, Avrupa’daki en büyük hafif ticari araç ve
otobüs üreticisidir.
Otomotiv ana ve yan sanayi ihracatı 2015 yılında toplam ihracatın yaklaşık %15’ini
oluşturmuştur. Otomotiv sektörü ihracatta sektör sıralamasında 2015 yılında da birinci
sırada yer almıştır. Otomotiv ana ve yan sanayiinin toplam imalat sanayi içindeki payı
yaklaşık %5 civarındadır. Otomotiv ana sanayinde 50.000, yan sanayiinde ise 200.000
olmak üzere yaklaşık 250.000 kişinin istihdam edildiği ve bu sayının dağıtım, pazarlama ve
satış ağlarında çalışanları ile birlikte 400.000 kişi olduğu tahmin edilmektedir.
Türkiye’de taşıt araçları sanayi üretime 1950’lerin ortalarında başlamış, üretim 1960’ların
ortalarında hız kazanmıştır. 1950’li yıllarda bazı prototip araçların üretilmesinden sonra, ilk
montaj hattı 1954’te orduya jip ve kamyonet temini için kurulmuştur (Türk Willys Overland
Limited). 1955’te ilk ticari kamyon montajı TOE-Türk Otomotiv Endüstrisi tarafından
gerçekleştirilmiştir. 1963’te ilk yerli otobüs montajına Otobüs Karoseri A.Ş.’de MAGİRUS
marka otobüslerin montajı ile başlanmıştır. 1966’da otomotiv sanayi kendi modellerinin
montajına da başlamıştır. O dönemlerin otomobili “ANADOL” şimdi bir nostaljidir. Bunu
takip eden üç yıl içinde, binek otomobil üreten montaj fabrikaları (Tofaş-Fiat, OyakRenault,
) imalata başlamıştır. İki büyük otomobil üreticisi TOFAŞ ve OYAK-RENAULT,
İtalyan ve Fransız lisanslarıyla 1971’de imalat hatlarını kurmuşlardır. 1968 yılında
Otomarsan-Otobüs Karoseri ve Motorlu Araçlar A.Ş 0302 serisi otobüslerin üretimine
başlamıştır. 1999 yılında özgün tasarımı Türkiye’de geliştirilen kamyonların İspanya,
Portekiz ve İngiltere’ye ihracatı devam etmiştir. Son yıllarda ise Japon ve Güney Koreli
otomobil üreticileri Türkiye’de ortak girişimler başlatmışlardır. Otomobilde büyük Türk
otomotiv üreticileri, lisansları altında üretim yaptıkları Batılı otomotiv üreticilerinin dünya
üretim merkezi olma yolunda ilerlemektedirler.
Bugün 13 firma binek otomobil, otobüs, kamyon, kamyonet, minibüs ve midibüs gibi çeşitli
araçların üretimini yapmaktadır.
Binek otomobil üreten beş firma vardır (Renault, Tofaş (Fiat), Toyota, Hyundai, Honda).

On firma kamyon ve kamyonet üretmektedir (Anadolu Isuzu, BMC, Hyundai, Karsan,
M.A.N., Mercedes-Benz, Ford Otosan, Otokar, Temsa, Tofaş).
Dokuz firma otobüs ve minibüs imal etmektedir (Isuzu, BMC, Karsan, Mercedes-Benz,
Hyundai, Otokar, Ford Otosan, Temsa, M.A.N.)

Sektörde bulunan ana ve yan sanayi kuruluşları genellikle Marmara Bölgesinde
yerleşmiştir. Bursa’da iki büyük otomobil fabrikasının ve iki adet “Organize Sanayi
Bölgesi”nin bulunması nedeniyle otomotiv sanayi özellikle bu ilde yoğunlaşmıştır. Otomotiv
sanayi üreticilerinin 3 adedi Kocaeli’nde, 3 adedi Bursa’da, 2 adedi Sakarya’da, birer
tanesi de İstanbul, İzmir, Ankara ve Eskişehir’dedir. Adana’da otobüs üretim ve yan sanayi
bulunmaktadır.
Türk Otomotiv Sanayinin mevcut motorlu araç üretim kapasitesi 2015 yılı itibarıyla 1 milyon
758 bin adet/yıl dolayındadır.
Hafif araçların (otomobil, kamyonet, minibüs ve midibüs) toplam kurulu üretim kapasitesi
2015 yılı için 1.643.955 adet/yıldır.
Kamyonların toplam kurulu üretim kapasiteleri 2015 yılı için 39.200 adet/yıldır.
Otobüs üretiminde bulunan 5 firma mevcuttur. Bu firmaların toplam kurulu üretim
kapasiteleri 2015 yılı için 10.725 adet/yıldır.
Midibüslerin toplam kurulu üretim kapasiteleri 2015 yılı için 9.433 adet/yıl’dır.
Traktör üretimi yapan firmalarının toplam kurulu kapasiteleri 2015 yılı için 65.000
adet/yıl’dır.

2011 yılında, toplam üretim %6,5 artarak 1 milyon 189 bin adet seviyesinde
gerçekleşmiş olup, otomobil üretimi %4,5 artışla 640 bin adet olmuştur. 2012 yılında ise
gerek toplam üretim gerekse otomobil üretimi %10 azalarak sırasıyla 1 milyon 73 bin adet
ve 577 bin adet seviyesinde gerçekleşmiştir. 2013 yılında ise, toplam üretim %5 artarak 1
milyon 125 bin, otomobil üretimi ise %10 oranında artış göstererek 633 bin adet
seviyelerini aşmıştır. 2014 yılında, toplam ihracat %7 artarken toplam pazar %10
azalmıştır. Üretim ise %4 artmıştır. Son olarak 2015 yılında ise toplam ihracat %12, toplam
Pazar %25 ve üretim ise %16 artmıştır.

2015 yılında 339.240 adet araç üretimiyle, Oyak Renault Türkiye’de en fazla araç üreten
firmadır. İkinci büyük araç üreticisi Ford Otosan 2015 yılında 334.622 adet araç üretmiştir.
Üçüncü büyük araç üreticisi Tofaş ise 2015 yılında 278.254 adet araç üretmiştir.

Türkiye’de, 2015 yılında 10,6 milyon adedi binek otomobil olmak üzere toplam motorlu
araçlar parkı 20 milyon adedi aşmıştır.

TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
Otomotiv Ana Sanayi İhracatı
Otomotiv ana sanayi ihracatı 2015 yılında bir önceki yıla göre % 1,7 azalarak 12,8 milyar
dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye 2015’de 670.647 adet binek otomobil, 331.371 adet kamyon-kamyonet ve 14.659
adet otobüs-minibüs-midibüs ihraç etmiştir. Otomobil, kamyon ve otobüslerin ihraç
değerleri sırasıyla 6,9 milyar dolar, 4,2 milyar dolar ve 1,2 milyar dolar olmuştur.

2015 yılı itibariyle başlıca ihraç pazarları İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, İspanya,
Belçika ve Slovenya’dır.

Otomotiv Yan Sanayi İhracatı
Bir motorlu taşıt, farklı yapı, malzeme ve teknoloji ile üretilen ve özgün yöntemlerle ve
birbiri ile uyumlu olarak bir araya getirilen 5.000 dolayında parçadan oluşmaktadır. Bu
parçaların üretiminde demir ve çelik, hafif metaller, plastik ve lastik, boya ve benzeri
kimyasal maddeler ile cam kullanılmaktadır. Parçaların büyük bölümü yan sanayide
üretilmekte ve ana sanayi bunları montaj yolu ile birleştirmek suretiyle taşıt aracını
üretmektedir.

Bu nedenle motorlu taşıt araçları imalat sanayii, demir-çelik sanayii başta olmak üzere
hafif metaller, plastik, lastik ve cam sanayii gibi ham madde üreten sanayii ile doğrudan
ilişki içindedir. Pazardaki yoğun rekabet nedeni ile her geçen gün değişen ürün
teknolojilerinin gerektirdiği yeni malzeme ve teknikler taşıt araçları sanayii ile ham madde
sanayi arasında çok yakın işbirliğinin kurulmasını gerektirmektedir.
Otomotiv sanayii kurulduğu yıllardan beri dünya otomotiv sanayii ile yakın bir entegrasyon
içindedir. 1970’li yıllarda lisans alarak “Teknik İşbirliği” ile başlayan üretim işbirliği, 1980’li
yılların ortasından sonra giderek artan yabancı sermaye katılımı ile “Ekonomik İşbirliği”ne
dönüşmüştür.
1990 yılına kadar geçen süre içinde, ülkemizde imal edilen her türlü motorlu araç, otomotiv
yan sanayiinin gelişmesini de sağlamıştır. Kapasite artışı yanında rekabet için teknoloji
yenileme ve Ar-Ge çalışmaları 1990’lı yıllardan itibaren büyük hız kazanmıştır. Bu yıllarda
çağdaş üretim teknikleri, yoğun eğitim programları ile uygulamaya geçirilmiş ve özellikle
kalite yönetim sistemleri kurularak, firmalar uluslararası kuruluşlar tarafından
belgelendirilmiştir.
Türkiye oto yan sanayinde 90’lı yıllara kadar bazı mamuller dışındaki tüm parçalar günün
teknolojisine uygun yatırımlar ile üretilmiş, üretilen milyonlarca araçta yerli katkı oranı %
90’ları aşmış, yan sanayiimiz bu şekilde ithal ikame görevini başarı ile tamamlamıştır.
1990’lı yıllardan sonra, ana sanayideki yeni model araç yatırımlarına paralel olarak yan
sanayide de çok önemli yabancı ortaklıklar ve büyük yatırımlar gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı, dünya ihracatı ile karşılaştırıldığında 1993 yılına kadar
küçük ölçekte gerçekleşmiştir. Son 15 yılda sektör büyük çabalarla ihraç potansiyelini
artırmıştır. İhracatın istikrarlı hale gelmesinde Türkiye’deki üretimin uluslararası sanayi ve
ticaretle entegrasyonundaki başarı dikkate değer bir gelişmedir. Artık birçok firmamız
Türkiye’de üretilen dünya araçlarında ortak tasarımcı olarak yer almaktadır.
Yan sanayi bugüne kadar sürdürdüğü gelişimini, gerek doğrudan yurt dışındaki üreticilere
ve gerek yenileme pazarına ihracatını arttırarak devam ettirmiştir. Yan sanayiinin AB
pazarına yönelik ihracatının daha da gelişeceği tahmin edilmektedir.
Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı 2014 yılında bir önceki yıla göre %3 artarak 9,5 milyar
dolara ulaşmıştır. 2015 yılında ise %9,2 oranında azalarak 8,6 milyar dolara gerilemiştir.
İhracatı yapılan başlıca parçalar motor aksam ve parçaları, dış ve iç lastikler, montaj
karoseri aksamı, jantlar, kauçuk parçalar, transmisyon mili, frenler ve servo frenlerdir.
Aslında, Türkiye halihazırda parçalar halinde pek çok otomobil, otobüs ve kamyon ihraç
etmektedir.
Oto yan sanayinin ihracatında başta gelen şehirler sırasıyla Bursa, İstanbul, Kocaeli ve
İzmir’dir.
Oto yan sanayi ürünleri dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilmektedir. Başlıca ihraç
pazarları Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Romanya, İspanya, Belçika, İran, Polonya ve
Rusya Federasyonu’dur. 2015 yılında oto yan sanayi ihracatının yaklaşık %70’i başta
Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere olmak üzere AB ülkelerine yapılmıştır. Türk firmaları,
OPEL, VW, FORD, GM gibi pek çok Batılı üreticiye parça sağlamaktadırlar.