Kambiyo Nedir?
Kambiyo Nedir?
Kambiyo nedir kısaca tanımı
Kambiyo kavramı, İtalyanca kökenli bir kelime olup, İtalyanca “cambiare” kelimesinden türemiş
“cambio” sözcüğünden gelmektedir. Cambiare ise değiştirme, bozdurma, değer ve fiyat anlamında
kullanılmaktadır. Kelime anlamıyla kambiyo nedir, kelime anlamı olarak kambiyo, nakit para veya para yerine geçen her türlü araç ve senetlerin alım ve satımını ifade eder. Milli para ve yabancı paraların dolaşımına ilişkin olarak kambiyo; para yerine geçen ve ödeme aracı olarak kullanılabilen her türlü bono, çek, poliçe ve diğer menkul kıymetler anlamında kambiyo olarak tanımlanabilir. Kambiyo Türkçede iki ülke parasının birbiriyle değiştirilmesi işlemidir. Günümüzde kambiyo işlemleri denilince yabancı paralar üzerinden düzenlenen ticari senetler, çek, bono ve poliçe gibi belgeler anlaşılmaktadır. Döviz ve kambiyo işlemleri eş anlamda kullanılmaktadır. Kambiyo nedir kısaca tanımını yaptıktan sonra kambiyo işlemleri konumuza geçiş yapabiliriz.
Kambiyo ile ilgili işlemlerde en çok kullanılan tanımlar aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
Döviz: Genel bir tanımlama ile yabancı ülke paralarına döviz denmektedir. Nakit şeklinde olan eldeki
paraya “efektif”, nakde dönüştürülebilir herhangi bir araç şeklinde olanlara (banka havalesi, ödeme emri,
döviz poliçeleri, mevduat sertifikaları, seyahat çekleri vb.) da “döviz” adı verilmektedir. Döviz, çeşitli
şekillerde ifade edilebilen bir kelimedir. Türk Parasını Koruma Kanunu, dövizi efektif dâhil, yabancı
parayla ödemeyi sağlayan her türlü hesap, belge ve araç olarak ifade etmektedir. Bu tarif, dövizin dar
anlamda bir tarifidir. Geniş anlamda döviz ise yabancı ülkelere ödeme yapmaya yarayan her çeşit araçtır.
Bu anlamda çek, poliçe, emre yazılı senet, hazine bonosu, hisse senedi ve tahvil şeklindeki araçlar
konvertibl para rejimlerinde döviz olarak kullanılır. Özellikle bankacılık uygulamalarında nakit yabancı
paralara karşılık olarak, bu gibi para yerine geçen ödeme araçlarına da döviz denmektedir.
Döviz Alım Belgesi (DAB): İhracat bedellerinin ve ihracatçının bankası tarafından talep edilen banka
komisyonlarının alışı yapılırken düzenlenen belgeye denir.
Döviz Satım Belgesi (DSB): Dışarıya ödenen ithalat bedelleri, aracı komisyoncunun komisyonları,
yurt içindeki bankanın yurt dışındaki muhabir şubelerinin talep ettiği komisyonlar vb. için düzenlenen
belgeye denir.
Döviz Tevdiat Hesabı (DTH): Gerek yurt dışında gerek yurt içinde yerleşik gerçek veya tüzel
kişilerin serbest tasarruflarında bulunan döviz veya efektiflere banka veya özel finans kurumlarında
açtırdıkları tevdiat hesaplarıdır. Bu hesaplardaki dövizlerin kullanımı serbesttir.
Konvertibl Dövizler: Uluslararası para piyasalarında bütün ülkelerce kabul gören ve bu sebeple bir
diğer ülke parasına serbestçe çevrilebilme imkânına sahip dövizlerdir.
Efektif: Banknot şeklindeki bütün yabancı ülke paralarını ifade eder.
Türkiye’de Yerleşik Kişiler: Yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları
dâhil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri,
Dışarıda Yerleşik Kişiler: Türkiye’de yerleşik sayılmayan gerçek ve tüzel kişileridir.
Türk Parası: Türk kanunlarına göre Türkiye’de tedavülde bulunan veya tedavülden kaldırılmış olsa
bile değiştirme süresi dolmamış olan paralardır.
Türk Parası ile Ödemeyi Sağlayan Belgeler: Türk parası ile ödemede bulunmayı sağlayan ticari ve
adi senetler, kredi mektubu, kredi kartı, seyahat çekleri, havale, mektup gibi her türlü belge ve
vasıtalardır.
Yetkili Müesseseler: Bakanlıkça tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövize ilişkin işlemler
yapmasına izin verilen ve kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemler de yapabilen anonim
şirketlerdir.
Kur: Ulusal para değerinin yabancı paralar karşısındaki değerine denir. Alış kuru ve satış kuru olmak
üzere iki farklı değeri ifade eder. Bu kurlar dış ticaret işlemleri muhasebesinde önem arz etmektedir.
Çünkü Muhasebenin temel ilkeleri arasında yer alan para ile ölçme ilkesine göre muhasebe kayıtlarında
Türk Lirası para birimi kullanılır.
Cari Kur: Kambiyo piyasalarında arz ve talebe göre oluşan ve her işlem gününde fiyat cetvelleri ile
ilan edilen (Reuters ile) döviz fiyatlarına cari kur denir.
Parite (Çapraz Kur): İki ülke para biriminin birbirine çevrilebilme oranına denir. Örneğin 1 Euro =
TL 2,0174 gibi.
Aval: Kambiyo senetlerinden oluşan borcun asıl borçlusu tarafından ödenmemesi halinde, ödemeyi
garanti altına almak için senet üzerine üçüncü bir tarafın (borçlu ve alacaklı dışında kefil olarak) imza
koymasıdır.
Banknot: Merkez Bankaları ya da yetkili kurumlar tarafından piyasaya sürülen kâğıt paralardır.
Ciro: Kambiyo senetlerinin (Çek, Poliçe) imzalanılarak devredilmesi işlemidir.
Ciranta: Emre yazılı senetlerin arkasını imzalayarak senet üzerindeki haklarını üçüncü bir kişiye
devreden (ciro eden) kişidir.
Deklarasyon Belgesi: Gümrüklerde beyan edilen dövizi gösteren döviz beyan tutanağıdır.
LIBOR: (London Interbank Offered Rate) Londra bankalararası faiz oranıdır.
Bir cevap yazın